فواید ماساژ برای نوزادان
فواید ماساژ برای نوزادان راهی مؤثر برای تقویت پیوند و رشد سالم کودک
ماساژ نوزاد یکی از روش‌های سنتی و در عین حال علمی برای تقویت ارتباط عاطفی میان والدین و کودک است. این شیوه که در بسیاری از فرهنگ‌ها سابقه‌ای طولانی دارد، امروزه نیز با پشتوانه‌های علمی و روان‌شناختی توصیه می‌شود. ماساژ نه تنها به آرام‌سازی نوزاد کمک می‌کند، بلکه مزایای فراوانی در رشد جسمی، عاطفی و حتی شناختی او دارد. در این مقاله به بررسی فواید ماساژ نوزاد، تکنیک‌های ایمن و زمان مناسب برای انجام آن می‌پردازیم.
—
فواید ماساژ برای نوزادان
۱. بهبود خواب و آرامش نوزاد
یکی از نخستین نتایج ماساژ، ایجاد حس آرامش در نوزاد است. ماساژ باعث ترشح هورمون‌هایی مانند سروتونین و ملاتونین شده و هورمون استرس (کورتیزول) را کاهش می‌دهد. این تغییرات شیمیایی در بدن نوزاد، الگوی خواب را منظم‌تر کرده و کیفیت خواب را افزایش می‌دهد.
۲. تقویت سیستم گوارشی
نوزادان اغلب دچار نفخ، کولیک و یبوست می‌شوند. ماساژ شکم می‌تواند به حرکت بهتر گاز و مدفوع در روده‌ها کمک کند و علائم ناراحتی‌های گوارشی را کاهش دهد. حرکات دایره‌ای و ملایم در ناحیه شکم یکی از روش‌های مؤثر در کاهش نفخ است.
۳. تقویت سیستم ایمنی و گردش خون
ماساژ منظم جریان خون را بهبود می‌بخشد و با تحریک غدد لنفاوی، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. این موضوع می‌تواند باعث شود نوزاد کمتر بیمار شود و با قدرت بیشتری با ویروس‌ها و باکتری‌ها مقابله کند.
۴. بهبود رشد عصبی و حرکتی
تحریک لمسی پوست نوزاد در جریان ماساژ، ارتباط میان مغز و عضلات را بهبود می‌دهد. این موضوع در تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت تأثیرگذار است. همچنین، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که نوزادانی که ماساژ دریافت می‌کنند، در آینده واکنش‌های عصبی بهتری نشان می‌دهند.
۵. افزایش پیوند عاطفی با والدین
یکی از مهم‌ترین مزایای ماساژ، تقویت ارتباط عاطفی میان والدین (به‌ویژه مادر) و نوزاد است. تماس پوست به پوست و توجه متمرکز والد به نوزاد، حس امنیت، محبت و اعتماد را در کودک تقویت می‌کند. این ارتباط زمینه‌ساز رشد هیجانی سالم در سال‌های بعدی زندگی کودک است.
—
بهترین زمان برای ماساژ نوزاد
زمان ماساژ اهمیت زیادی دارد. بهترین زمان زمانی است که نوزاد بیدار، آرام و هشیار باشد. بهتر است ماساژ زمانی انجام شود که نوزاد سیر است اما بلافاصله پس از شیر خوردن نباشد. همچنین اتاق باید گرم، آرام و دارای نور ملایم باشد تا نوزاد احساس امنیت و راحتی کند.
معمولاً پیش از خواب شبانه یا بعد از حمام، زمان‌های مناسبی برای ماساژ هستند.
—
نکات ایمنی پیش از شروع ماساژ
دستان خود را بشویید و ناخن‌ها را کوتاه کنید.
از روغن‌های مخصوص نوزاد استفاده کنید. روغن‌های گیاهی مانند روغن بادام شیرین یا روغن نارگیل انتخاب‌های مناسبی هستند. پیش از استفاده، مقدار کمی از روغن را روی پوست نوزاد تست کنید.
از فشار ملایم استفاده کنید؛ پوست نوزاد بسیار حساس است.
به زبان بدن نوزاد توجه داشته باشید. اگر ناراحت یا بی‌قرار شد، ماساژ را متوقف کنید.
—
تکنیک‌های ساده برای ماساژ نوزاد
۱. ماساژ پاها
با انگشتان شست خود از مچ پا به سمت انگشتان حرکت کنید. سپس به‌آرامی ساق پا را از پایین به بالا ماساژ دهید.
۲. ماساژ شکم
با حرکات دایره‌ای در جهت عقربه‌های ساعت، شکم نوزاد را مالش دهید. این حرکت به گوارش کمک می‌کند و نفخ را کاهش می‌دهد.
۳. ماساژ قفسه سینه
دستان خود را به صورت ضربدری روی قفسه سینه قرار داده و به‌آرامی به سمت شانه‌ها بکشید.
۴. ماساژ بازوها
مانند پاها، بازوها را از شانه به سمت مچ به‌آرامی ماساژ دهید و به انگشتان نیز توجه داشته باشید.
۵. ماساژ پشت
نوزاد را روی شکم بخوابانید و با کف دست به‌آرامی از گردن تا باسن حرکت دهید. حرکات دایره‌ای نیز می‌تواند در ناحیه پشت بسیار آرام‌بخش باشد.
—
چند نکته مهم برای والدین
ماساژ باید با آرامش و بدون عجله انجام شود. این زمان باید برای هر دو طرف، لحظه‌ای آرام و لذت‌بخش باشد.
ماساژ را می‌توان از سنین نوزادی (از چند هفته اول) آغاز کرد و تا دوران نوپایی ادامه داد.
اگر نوزاد دچار شرایط پوستی خاص یا بیماری مزمن است، پیش از شروع ماساژ با پزشک مشورت شود.
هر نوزاد منحصر به فرد است. ممکن است برخی نوزادان از ماساژ لذت نبرند. والدین باید به واکنش‌های نوزاد توجه کرده و مطابق با نیازهای او رفتار کنند.
گردآورنده: فخرالدین کریمزاده
